ทีวีสแตติก ซึ่งในภาษาจีนเรียกว่า “雪花屏” และในภาษาอังกฤษเรียกว่า 'TV static' หรือ 'TV snow' เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดจากสัญญาณที่ไม่ถูกต้องของโทรทัศน์ ทำให้เกิดเสียงขาวและจุดสว่างหรือจุดมืดที่กระพริบแบบสุ่มบนหน้าจอ
งานวิจัยพบว่าการกระพริบแบบสุ่มนี้มีผลอย่างมากในการ ‘จับความสนใจ’ เมื่อสมองได้รับสิ่งเร้าที่ไม่สม่ำเสมอ มันจะเบี่ยงเบนทรัพยากรทางปัญญาจากความต้องการอื่น ๆ เช่นการกิน เพื่อพยายามตีความข้อมูลที่สับสน
ตัวอย่างเช่น การทดลองที่มหาวิทยาลัยฟลินเดอร์สในออสเตรเลียพบว่าประมาณ 23% ของผู้เข้าร่วมในสภาวะหิวสูญเสียความอยากอาหารหลังจากดูทีวีสแตติก ทำให้ปริมาณแคลอรีที่รับประทานลดลงเกือบ 40%
ทีวีสแตติกสามารถมองว่าเป็นสัญญาณ ‘รีเซ็ตทางจิตใจ’ เช่นเดียวกับที่บางรายการโทรทัศน์ใช้สัญญาณนี้เพื่อสร้างความรู้สึกของความลึกลับและความคาดหวัง บางคนดูทีวีสแตติกก่อนนอน ราวกับว่าให้สมองรู้ว่า “ตอนนี้คุณสามารถผ่อนคลายได้แล้ว ทุกอย่างเงียบสงบ”
ในสังคมสมัยใหม่ การกระพริบแบบสุ่มนี้ยังเป็นสัญลักษณ์ของการรับข้อมูลมากเกินไป: เราถูกโจมตีด้วยข้อมูลที่กระจัดกระจายทุกวัน เหมือนกับทีวีสแตติกที่วุ่นวายและเต็มไปด้วยเสียงรบกวน แม้ปรากฏการณ์นี้จะช่วยลดความวิตกกังวลและเพิ่มความเข้มข้นของสมาธิ แต่สำหรับบางคนอาจทำให้เกิดการเบี่ยงเบนความสนใจ อารมณ์ตก หรือแม้แต่ความวิตกกังวล
หลายคนสงสัยว่าทำไมทีวีสแตติกถึงมักถูกเชื่อมโยงกับ Big Bang ในความเป็นจริง ปรากฏการณ์นี้พบในโทรทัศน์รุ่นเก่า โดยเฉพาะที่ใช้สัญญาณอนาล็อก เมื่อโทรทัศน์เหล่านี้ไม่ได้รับสัญญาณที่ถูกต้อง เสาอากาศจะรับคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าสุ่ม ซึ่งรวมถึงส่วนเล็ก ๆ ของรังสีพื้นหลังไมโครเวฟของจักรวาล ซึ่งเป็นเศษซากความร้อนที่เหลือจาก Big Bang
แม้รังสีนี้จะแข็งแกร่งน้อยมาก แต่ในบางสภาวะ สัญญาณแม่เหล็กไฟฟ้าที่ได้รับอาจมีร่องรอยของ ‘เสียงสะท้อนจากจักรวาล’ ด้วย ดังนั้นทีวีสแตติกจึงไม่ใช่แค่ผลของความผิดพลาดทางเทคนิค แต่ยังเปิดโอกาสให้เราได้ ‘เห็น’ เศษซากของ Big Bang ในแบบที่ละเอียดอ่อน ซึ่งสร้างความเชื่อมโยงที่น่าหลงใหลข้ามกาลเวลาและอวกาศ
อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ไม่ได้หมายความว่ารังสีพื้นหลังจาก Big Bang เป็นสาเหตุหลักของทีวีสแตติก ในความเป็นจริง ทีวีสแตติกส่วนใหญ่มาจากเสียงรบกวนและสัญญาณขัดข้องในสภาพแวดล้อมการรับสัญญาณ และส่วนที่มาจากรังสีพื้นหลังนั้นมีน้อยจนแทบไม่ส่งผล